Harran Gezilecek Yerler : En Güzel 6 Yer
Şehirlerin bazı bölgeleri daha çok öne çıkar, adını daha sık duyarız. Ama pek bilmediğimiz saklı güzellikleri gördüğümüzde öylesine etkiler ki bizi, Harran da bende öyle bir his yarattı. Meğer nasıl bir tarih, ne müthiş bir doğa saklıyormuş Harran gezilecek yerler içinde.
Dünyanın ilk islam üniversitesine ev sahipliği yapan topraklar Şuayb Peygamberin ev ve ibadethane olarak kullandığı mağaradan, Bazda Mağaraları olarak bilinen eski taş ocaklarına kadar insanı şaşırtan yerlerle dolu. Dolu dolu bir rehber sizi bekliyor. Şanlıurfa Harran gezilecek yerler yazımı okumadan yola çıkmayın.
Harran Hakkında Kısa Bilgiler
Harran Nasıl Bir Yerdir ?
Harran nasıl bir yerdir sorusunun cevabı bana göre daha fazla tanıtılmayı ve bilinmeyi hak eden bir yer şeklinde olur. Şanlıurfa seyahatini planlamadan önce de Göbeklitepe’yi, Balıklıgöl’ü, Halfeti’yi biliyordum. Ama dünyanın ilk islam üniversitesi’nin Harran topraklarında olduğunu ve gezilecek görülecek bir çok yer olduğunu seyahati planlama aşamasında öğrendim.
Harran denildiği zaman akla gelen tek yerin kümbet evler olmamasını isterdim ne yalan söyleyeyim. Gidip gördüğümde ise düşüncelerim şu yönde evrildi; evet Harran’da bir tarih yatıyor ve ciddi bir turizm değeri var. Ancak ne yazık ki çok bakımsız bırakılmış.
Şuayb Şehri ve çevresinde ne bir tabela ne bir yönlendirme ne de bilgi alabileceğiniz biri var. Aynı durum diğer yerler için de geçerli tabi. Yol üzerinde herhangi bir tesis, durup dinlenecek, yemek yiyecek bir yer bulunmuyor. Eksi yönleri bir yana ben yine de Harran’ı sevdim. Umarım bölgeye gereken ilgi ve alaka gösterilir ve turizme kazandırılır.
Harran Nerede & Harran’a Nasıl Gidilir ?
Önce Harran nerede sorusuna yanıt verelim. Kuzey Mezopotamya’nın kadim yerleşim yerlerinden Harran, Türkiye’nin Şanlıurfa ilinin bir ilçesi. İlçe halkının tamamına yakınını Arap kökenli Türk vatandaşları oluşturuyor ve dünyanın hâlâ yaşanılan en eski kentlerinden biri.
Peki Harran’a nasıl gidilir derseniz Şanlıurfa otogardan kalkan Harran minibüsleriyle ilçeye ulaşabilirsiniz. Burada asıl Şanlıurfa’da araç kiralamak gerekir mi sorusunu yanıtlamak gerekir. Harran’daki gezilecek yerler birbirine uzak mesafede bulunduğu için buraları toplu taşıma kullanarak gezme şansınız yok. O nedenle bireysel aracınızla ya da araç kiralayarak gezmek mantıklı olacaktır.
- Şanlıurfa-Harran arası 48 km.
Harran’ın Neyi Meşhur ?
Harran’ın neyi meşhur sorusunu 100 kişiye sorduk 1 popüler cevap aldık.😃 Cevap kümbet evleri. Bu Harran’a özgü ikonik yapı Harran ziyaretiniz sırasında mutlaka görmeniz gereken bir yer. Harran gezilecek yerler kısmında burayla ilgili daha detaylı bilgi paylaşacağım.
Harran Gezilecek Yerler
Harran Kümbet Evleri
Harran gezilecek yerler deyince akla gelen ilk yerden başlayalım o halde bu toprakları anlatmaya. Harran kümbet evleri tarihine bakacak olursak, ören yerinden toplanan tuğlalarla 150-200 yıl önce inşa edilmiş. Peki Harran evleri özellikleri nedir diye sorarsanız, harcında gül yağı, saman, pişmiş toprak ve yumurta akı kullanılan evler mimari yapısı sayesinde de yazları serin, kışları sıcak tutuyor. Harran Kümbet Evler 1979 yılında arkeolojik ve kentsel sit alanı olarak tescil edilmiş.
Dünyada bir benzeri daha olmayan bu evler turistlerin ziyaretine de açık. Gittiğinizde evlerin avlusunda fotoğraf çekmek buranın olmazsa olmazı. Ortama da uyum sağlayayım, bir aşiret üyesi gibi fotoğraflarım olsun derseniz yöresel kıyafetlerden giyebilirsiniz. Bakınız ben. 😁 Evin içinde renk renk, çeşit çeşit kıyafetler bulunuyor hem kadınlar hem erkekler için. Kıyafetler için kişi başı 10 TL alıyorlar. Ayrıca avluda oturup bir şeyler içebilirsiniz. Yöresel bir kahve olan mırra denemek isterseniz burada bulabilirsiniz.
Yine eleştirel bakış açımı aktaracağım bir paragraf açayım. 😃 Harran bölgesinde gideceğiniz her yerde çocuğundan yetişkinine hemen herkes turist avcısı gibi pusuya yatmış bekliyor. Kümbet evler bizim için günün ilk durağıydı ve kimse de uyarmayınca birden n’oluyoruz ya dedik. Aracı evlerin önüne çekmemizle birlikte buradan sonra ören yerini size arkadaşım gezdirsin, tarihini anlatsın diyen biri yarım saat boyunca tepemizde dikildi ve en son istemediğimizi kesin bir dille söyleyince trip atarak gitti. 😂 Bu tarz durumlara hazırlıklı olmanızı öneririm.
- Harran kümbet evleri yol tarifi için buraya tıklayabilirsiniz.
Harran Ören Yeri
Harran gezilecek yerler arasında sanırım en etkilendiğim yer ören yeri oldu. Tevrat’ta Hârân olarak geçen yerin burası olduğuna inanılıyor. İslam tarihçileri kentin kuruluşunu Nuh Peygamberin torunlarından Kaynana veya İbrahim Peygamberin kardeşi Aran’a (Haran) bağlıyor. Bu nedenle de her yıl yerli ve yabancı turist akınına uğruyor Harran Ören Yeri. Burası ayrıca bazı kaynaklarda ‘dünyanın ilk üniversitesi‘ bazılarında ise ‘dünyanın ilk İslam üniversitesi’ olarak da anılıyor.
Tarihi geçmişi İslam öncesine dayanan dünyaca ünlü “Harran okulu” Abbasi halifesi Harun Reşid zamanında daha da gelişerek ününü yaymaya devam etmiş. İlk çağ Hellenizm’inin İskenderiye’deki bilim ve felsefe okulu dağıtılınca buradaki alimler Antakya ve Harran’daki okullara yerleşmişler. İslamiyet’ten önce varlığı bilinen Harran okulu, İslami dönemde de ününü devam ettirmiş. Harran’daki İslam üniversitesinde Sabiiler, Hristiyan ve Müslümanlardan oluşan aydın gruplar bulunuyormuş ve araştırmalar yapıyorlarmış.
Emevi Halifesi II. Mervan Harran’ı başkent yapınca (744-750) buradaki bilimsel çalışmalar daha da ağırlık kazanmış. Harran Okulunda sürdürülen bilimsel çalışmalar din, astronomi, tıp, matematik ve felsefe olmak üzere beş ana bölümden oluşuyormuş. Harran 1260 yılı başlarında Moğollar tarafından istila edilmiş.
Kenti ellerinde tutamayacaklarını anlayan Moğollar 1271 yılında Harran’ın camiini, surlarını, kalesini yakıp yıkarak kenti tahrip etmişler. Bundan sonra Osmanlı döneminde dahi Harran eski parlak günlerine bir daha dönememiş. Burada okuyan öğrencileri, öğretmenleri, sınıfları düşünerek gezince etkilenmemek elde değil gerçekten.
Harran Ören Yeri Ziyaret Saatleri
Yaz Dönemi
1 Nisan – 1 Ekim
Açılış Saati: 10:00
Kapanış Saati: 19:00
Kış Dönemi
1 Ekim – 1 Nisan
Açılış Saati: 08:00
Kapanış Saati: 17:00
- Harran Ören Yeri Giriş Ücreti: Ücretsiz şekilde ziyaret edebilirsiniz.
- Harran Ören Yeri yol tarifi için buraya tıklayın.
Bazda Mağaraları
“Albazdu”, “Elbazde” veya “Bozdağ Mağaraları” adıyla da bilinen Bazda Mağaraları sıradaki durağımız. Yolda ilerlerken yanımızdaki Urfalı arkadaşımız Bazda’yı öve öve bitiremiyor ve beklentimizi epey yükseltiyor. Arabayı park ettiğimizde sabırsızlıkla giriş kapısına doğru koşuyoruz ve kapalı olduğunu gördüğümüzde hayal kırıklığımız yüzümüzden okunuyor.
Arabaya doğru üfleye püfleye dönerken hemen oradaki evden minik bir kız çıkıyor. Başında yazması, kulağında sallanan altın küpeleri ve yüzünde sıcacık gülümsemesiyle yanımıza gelip abla mağaraya arka taraftan girebilirsiniz diyor. Ve bize eşlik ederek bahsettiği yere götürüyor. Düz ayak bir giriş değil elbette, taşların arasından yokuş aşağı inmeniz gerekiyor. Siz gittiğinizde de kapalı olursa ve tek çare buradan girmekse dikkatli olmanızda fayda var.
Aslında Bazda Mağaraları doğal oluşum bir mağara değil, eski bir taş ocağı. Çok geniş bir alana yayılan dağın dış cephelerinde taş kesilmesi nedeniyle büyük oyuklar meydana gelmiş. Kayalara yazılmış Arapça kitabelerden, bu taş ocağının 13. yüzyılda “Abdurrahman el-Hakkâri”, “Muhammet İbn-i Bakır”, “Muhammed el-‘Uzzar” gibi şahıslar tarafından işletildiği anlaşılıyor.
Çevredeki tarihi yapılar için yüzlerce yıl taş alınması neticesinde her iki mağarada da çok sayıda meydan, tünel ve galeriler meydana gelmiş. Oldukça etkileyici bir yer olan Bazda Mağaraları Harran gezilecek yerler listenizde muhakkak olmalı.
- Bazda Mağaraları yol tarifi için buraya tıklayın.
Han El Barur Kervansarayı
Harran’ın 27 km. güneydoğusundaki Göktaş Köyü’nde bulunan Han El-Ba’rur Kervansarayı, Eyyubiler dönemine tarihleniyor. Tektek Dağlar bölgesinde Harran-Bağdat yolu güzergâhında bulunan kervansaray; mescit, muhafız odası, ahırlar, hamam ve yazlık odalardan oluşuyor.
Yapı, Anadolu Selçuklu kervansaraylarının tüm özelliklerini taşıyor. Kervansarayın biri kuzeyde, diğeri de batıda olmak üzere iki kitabesi bulunuyor. Giriş kapısı üzerindeki kitabeden anlaşıldığına göre; kervansaray, İsa oğlu el-Hac Hüsameddin Ali Bey tarafından 1128-1129 tarihlerinde yaptırılmış. Hanın ismi olan “Ba’rur” kelimesi Arapça’da “Keçi gübresi” anlamına geliyor.
Rivayete göre, hanı yaptıran kişi, burayı kuru üzümle doldurmuş ve “Benden sonra gelenler burayı keçi pisliği ile dolduracaklardır.” demiş. Gerçekten de bugün kervansaray uzun yıllar ahır olarak kullanıldığı için hayvan gübresi ile dolmuş. Maalesef biz gittiğimizde burası da kapalıydı. O nedenle içini gezemedik. Dışarıdan görüp bir kaç fotoğraf çekip Şuayb Şehri’ne doğru yola devam ettik.
- Han El Barur Kervansarayı yol tarifi için buraya tıklayın.
Şuayb Şehri
Baştan uyarayım. Şuayb Şehri‘ne gittiğinizde çevrenizi saran onlarca çocuğa güler yüzle ve tatlı dille yaklaştığınız anda bilin ki tüm antik kenti onlarla gezeceksiniz. Aynı anda 20 çocuğun konuşmasından başınız şişecek ve hangisine para verseniz diğerinin gönlü kalacak. Tecrübeyle sabit efenim, bu hataya ben düştüm siz düşmeyin. 😃
Şuayb Antik Kenti’ne Hanel Ba’rur’dan 11 km daha devam ederek ulaşıyorsunuz. Burası Geç Roma dönemine (M.S. 4-5. yüzyıl) tarihlenen bir yerleşim yeri. Efes Antik Kenti’ni andıran mimarisinden dolayı Güneydoğu’nun Efes’i olarak tanımlanıyor.
Şuayb Peygamberin buradaki bir mağarayı ev ve ibadethane olarak kullandığı rivayet ediliyor. Bu mağara Şuayb Peygamberin makamı olarak biliniyor ve ziyaret ediliyor. Bu yerleşim yerinde çeşitli tarihlerde bilim adamları araştırmalar yapmışlar ve Şuayb Şehri isminin Arapçada “Eski İnsan Şehri” anlamına geldiği ve bu yerleşim içinde yer alan evlerin ise Harran Ovası’nda yaşayan insanların yazlıkları olduğu ortak görüşüne ulaşmışlar.
Şuayb Antik şehrinde bugüne kadar kapsamlı bir arkeolojik araştırma yapılmamış. Ülkemiz toprakları böyle bir tarihe ev sahipliği yapıyor ancak nasıl böyle bakımsız ve atıl durumda bırakılabiliyor anlamıyorum. Umarım yakın zamanda gerektiği değeri görür bu bölge.
- Şuayb Antik Şehri yol tarifi için buraya tıklayın.
Soğmatar Antik Kenti
Şuayb Antik Kenti’nden çıktıktan sonra 15 km devam ederek Soğmatar Antik Kenti‘ne varılıyor. Roma dönemine (M.S. 2. yüzyıl) tarihlenen bölgenin, Abgar Krallığı döneminde Harranlıların ay ve gezegen tanrıları için tapındıkları bir kült merkezi olduğu bilimsel olarak tespit edilmiş.
Soğmatar kült yerinde; Ay tanrısı Sin’e tapınılan bir mağara (Pognon Mağarası), yamaçlarında yer yer tanrı kabartmalarının ve zemine kazılmış yazıtların olduğu bir tepe (Kutsal Tepe), 6 adet kare ve yuvarlak planlı mozole (Anıt Mezar), iç kale ve ana kayaya oyulmuş çok sayıda kaya mezarı bulunuyor.
Soğmatar özellikle M.S. 165 yıllarında Partların (İranlılar) Urfa bölgesine yaptıkları yoğun saldırılardan dolayı bölgeden kaçan halk tarafından kurulmuş ve İslam Dönemi’ne kadar kült merkezi özelliğini korumuş. Soğmatar’da bulunan bazı dinsel motiflerin bulunmasından anlaşıldığına göre, Şuayb Şehri yerleşimindeki insanlar Soğmatar’ı mezarlık ve ibadet yeri olarak kullanıyorlarmış.
Harran gezilecek yerler listesinin sonunda siz de ‘vay be! Meğer bu bölgede ne çok gezilecek görülecek yer varmış’ dediniz mi ? Beni çok etkileyen bir bölge oldu Harran. Umarım sizin de yolunuz düştüğünde ortak hislerde buluşuruz.
Harran Sıkça Sorulan Sorular
Harran’ı kim kurdu?
Harran, tarih boyunca çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış olan bir antik şehir. Şehrin tam olarak kim tarafından kurulduğu net olarak bilinmiyor, ancak Mezopotamya bölgesinde bulunması sebebiyle çok eski bir geçmişe sahip. Harran’ın Sümerler, Asurlular, Babilliler ve Hititler gibi çeşitli antik uygarlıklar tarafından yerleşim yeri olarak kullanıldığı bilinmekte.
Urfa Harran Neyi Meşhur?
Harran, Orta Doğu’nun tarih boyunca önemli bir merkezi olmuş, özellikle tarihi kümbet evleri ve Harran Üniversitesi gibi özellikleriyle dikkat çekmiş. Şanlıurfa ise Hz. İbrahim’in doğum yeri olarak kabul edilir ve Balıklıgöl gibi dini öneme sahip mekanlarıyla tanınır. Ayrıca zengin bir tarihi ve kültürel mirasa sahiptir ve yöresel mutfağıyla da ünlü.
Harran evlerinin özelliği nedir?
Harran evleri, Orta Doğu’nun tarihi ve kültürel mirasının önemli bir parçasını oluşturan kümbet şeklindeki yapılarıdır. Bu evler, genellikle çamurdan yapılmış ve yuvarlak bir plana sahip. Yapıları, güneşten korunmak için tasarlanmış ve iç mekanlar genellikle serin ve ferah olacak şekilde düzenlenmiş. Harran evlerinin en dikkat çeken özelliği, geleneksel mimari tarzlarına bağlı kalarak inşa edilmiş olmalarıdır.
Harran evleri giriş ücretli mi?
Harran evlerinin herhangi bir giriş ücreti bulunmuyor. Burada dilerseniz ücretli şekilde elbise kiralayabilirsiniz.
Şanlıurfa ile ilgili yazdığım Halfeti Gezi Rehberi‘mi de okumayı ihmal etmeyin. Ha bi de instagram‘da beni takip ederseniz çoook sevinirim.😊 Şanlıurfa ile ilgili diğer yazılarım aşağıda. Musmutlu gezmeler.
1 Yorum
Erhan Ömer Bulutlar
Dünyanın ilk rasathanesi de Harran’dadır.